భారతదేశ ప్రధాన భూభాగం 8 డిగ్రీల 4 నిమిషాల నుంచి 37 డిగ్రీల 6 నిమిషాల ఉత్తర అక్షాంశాలు మరియు 68 డిగ్రీల 7 నిమిషాల నుంచి 97 డిగ్రీల 25 నిమిషాల తూర్పు రేఖాంశాల మధ్య ఉత్తర - దక్షిణాలుగా 3214 కిలోమీటర్లు, తూర్పు - పడమరలుగా 2933 కిలోమీటర్లు విస్తరించి ఉంది. 23 డిగ్రీల 30 నిమిషాల ఉత్తర అక్షాంశం అయిన కర్కటరేఖ (Tropic of Cancer) భారతదేశం మధ్యలో గుండా వెళుతుంది. దేశాన్ని ఉత్తర, దక్షిణంగా రెండు సమాన భాగాలుగా విభజిస్తుంది. కర్కటరేఖ భారతదేశంలోని ఎనిమిది రాష్ట్రాల గుండా ప్రయాణిస్తుంది. అవి 1. గుజరాత్ 2. రాజస్థాన్ 3. మధ్యప్రదేశ్ 4. ఛత్తీస్‌గఢ్ 5. జార్ఖండ్ 6. పశ్చిమబెంగాల్ 7. త్రిపుర 8. మిజోరాం. దేశంలోని పశ్చిమ, తూర్పు ప్రాంతాల మధ్య రెండు గంటల వ్యత్యాసాన్ని కలిగి ఉంది. ప్రామాణిక మెరిడియన్ అయిన 82 డిగ్రీల 30 నిమిషాల తూర్పు రేఖాంశం దేశం మధ్య గుండా ఉత్తర - దక్షిణ దిశగా వెళుతుంది, వస్తుంది. ఇండియన్ Standard Time గ్రీనిచ్ కాలమానం కంటే 5½ గంటల ముందు ఉంటుంది. Standard Meridian ఉత్తరప్రదేశ్ లోని అలహాబాద్ సమీపంలోని మిర్జాపూర్ గుండా వెళుతుంది.
పరిపాలన సౌలభ్యం కోసం భారతదేశం రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల యూనియన్ లను భారతదేశాన్ని 28 రాష్ట్రాలుగా విభజించారు. ఆంధ్రప్రదేశ్, అస్సాం, అరుణాచల్ ప్రదేశ్, బీహార్, గోవా, గుజరాత్, జమ్మూ కాశ్మీర్, జార్ఖండ్, పశ్చిమబెంగాల్, కర్ణాటక, కేరళ, మధ్యప్రదేశ్, మహారాష్ట్ర, మణిపూర్, మేఘాలయ, మిజోరం, నాగాలాండ్, ఒరిస్సా, పంజాబ్, రాజస్థాన్, సిక్కిం, తమిళనాడు, త్రిపుర, ఉత్తరాంచల్, ఉత్తరప్రదేశ్, హర్యానా, హిమాచల్ ప్రదేశ్, ఛత్తీస్‌గఢ్, 8 కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు. భారతదేశ రాజధాని ఢిల్లీ భారతదేశంలో అతిపెద్ద మహానగరం. ప్రాంతాల వారీగా అవరోహణ క్రమంలో నాలుగు అతిపెద్ద రాష్ట్రాలు : రాజస్థాన్, మధ్యప్రదేశ్, మహారాష్ట్ర, ఆంధ్రప్రదేశ్. ప్రాంతాల వారీగా గోవా భారతదేశంలో అతిచిన్న రాష్ట్రం.
ముఖ్యమైన వాస్తవాలు:
★ పుదుచ్చేరి (పాండిచ్చేరి) మూడు రాష్ట్రాలలో విస్తరించిన ఏకైక కేంద్రపాలిత ప్రాంతం: పుదుచ్చేరి (ప్రధాన) - తమిళనాడులో ఉంది. కారైక్కాల్ - తమిళనాడులో ఉంది. యానం - ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఉంది. మహే - కేరళలో ఉంది.
★ భారతదేశం యొక్క దక్షిణ బిందువు అయిన ఇందిరాపాయింట్ గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీపం యొక్క దక్షిణ కొన భాగంలో ఉంది.
★ మధ్య అండమాన్ తూర్పున ఉన్న భారతదేశం యొక్క చురుకైన అగ్నిపర్వతం అయిన బారెన్ ద్వీపం.
★ నార్కొండం ద్వీపం అగ్నిపర్వత ద్వీపం, ఇది ఉత్తర అండమాన్ యొక్క ఈశాన్య భాగంలో ఉంది.
★ 10 డిగ్రీల ఛానల్ (10 డిగ్రీల ఉత్తర అక్షాంశం) అండమాన్ దీవులను నికోబార్ దీవుల నుంచి వేరు చేస్తుంది.
★ డంకన్ పాస్ దక్షిణ అండమాన్, లిటిల్ అండమాన్ మధ్య ఉంది.
★ గ్రాండ్ ఛానల్ గ్రేట్ నికోబార్, సుమత్రా (ఇండోనేషియా) మధ్య ఉంది.
★ అండమాన్ & నికోబార్ దీవులను పచ్చ దీవులు అని కూడా అంటారు.
★ 8 డిగ్రీల ఛానల్ (8° ఉత్తర అక్షాంశం) మినికోయ్ మరియు మాల్దీవుల మధ్య ఉంది.
★ డిగ్రీల్ (9° ఉత్తర అక్షాంశం) మినికోయ్ ను లక్షద్వీప్ ప్రధాన ద్వీప సమూహం నుంచి వేరు చేస్తుంది.
★ పాక్ స్ట్రెయిట్ తమిళనాడు ( భారతదేశం) మరియు శ్రీలంక మధ్య ఉంది.
★ ఆడమ్స్ వంతెన తమిళనాడు (భారతదేశం) మరియు శ్రీలంక మధ్య ఉంది. పంబన్ ద్వీపం ఆడమ్స్ వంతెనలో ఒక భాగం. రామేశ్వరం ఈ ద్వీపంలో ఉంది.
★ పాల్క్ బే ఉత్తరాన, మన్నార్ గల్ఫ్ ఆడమ్స్ వంతెనకు దక్షిణంగా ఉంది.
నవంబర్ 2000లో మూడు కొత్త రాష్ట్రాలు సృష్టించబడ్డాయి:
తూర్పు మధ్యప్రదేశ్ నుంచి ఛత్తీస్‌గఢ్ (నవంబర్ 1), ఉత్తరాంచల్ (నవంబర్ 9), ఉత్తరాఖండ్ గా పేరు మార్చబడింది. వాయువ్య ఉత్తరప్రదేశ్ లోని పర్వత జిల్లాల నుంచి ఉత్తరాఖండ్, జార్ఖండ్ (నవంబర్ 15) బీహార్ లోని దక్షిణ జిల్లాల నుంచి ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి. 2 జూన్ 2014న తెలంగాణను ఆంధ్రప్రదేశ్ నుంచి 29వ రాష్ట్రంగా విభజించారు. ఆ తరువాత 31 అక్టోబర్ 2019న, జమ్మూ కాశ్మీర్ రాష్ట్రం 2 కొత్త కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలుగా విభజించబడింది. కేంద్రపాలిత ప్రాంతమైన జమ్మూ కాశ్మీర్, కేంద్రపాలిత ప్రాంతంగా లఢక్ ఏర్పాటు చేశారు. 26 జనవరి 2020న యూనియన్ టెరిటరీ ఆఫ్ డామన్, డయ్యు, యూనియన్ టెరిటరీ ఆఫ్ దాద్రా, నగర్ హవేలీలను ఒక యూనియన్ టెరిటరీ - యూనియన్ టెరిటరీ ఆఫ్ దాద్రా, నగర్ హవేలి, డామన్, డయ్యు లలో విలీనం చేశారు. ప్రస్తుతం దేశంలో 28 రాష్ట్రాలు, 8 కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు ఉన్నాయి.
0 Comments